Intertextualiteiten

Ondanks het schijnbaar chaotische leven dat ik lijk te leiden, heb ik de neiging om extreem strakke regels aan mezelf op te leggen. Ik moet bijvoorbeeld altijd shampoo en conditioner van hetzelfde merk gebruiken, en gooi als een fles van het een op is alles wat eventueel is overgebleven van het ander weg - een tamelijk dure afwijking dus. Een ander principe waarmee ik mezelf soms in de weg zit, is de regel dat ik pas een film mag zien als ik het boek gelezen heb. In het geval van The Road heeft me dat in plaats van 2 uur uitzichtloze somberheid in de bioscoop een heel weekend post-apocalyptische depressie opgeleverd (gevolgd door 2 uur uitzichtloze somberheid in de bioscoop); soms leidt het ertoe dat ik een film die ik graag wil zien, niet of aanzienlijk veel later dan andere mensen te zien krijg. The English Patient (het boek) vond ik niet om doorheen te komen, zodat ik The English Patient (de film) in mijn eentje heb moeten kijken, omdat iedereen die ik kende al geweest was, terwijl ik nog zat te ploeteren op het proza.

In het geval van The Hours liep ik ongeveer 8 jaar achter de fanfare aan, omdat deze film een extra complicatie met zich meebracht: het is de verfilming van een boek, en dat boek kan je weer niet ten volle waarderen als je het boek dat erachter ligt niet gelezen hebt. Daarom moest ik eerst Mrs. Dalloway (Virginia Woolf) lezen, dan The Hours (Michael Cunningham) en dan pas mocht ik van mezelf de film zien. Door de twee boeken op het 'to read'-plankje te zetten heb ik mezelf kunnen dwingen om aan daadwerkelijk lezen toe te komen.

Nou is lezen een van mijn allergrootste hobby's, maar bij het lezen van Mrs. Dalloway bekroop mij voor het eerst in langer dan ik wil weten het gevoel dat ik op de middelbare school zat en voor mijn lijst bezig was. Ik heb inmiddels vernomen dat het een belangrijk boek is voor de narratologie, en begrijp ook wel waarom: de combinatie van stream of consciousness met wisselende perspectieven is inderdaad in theorie heel erg interessant, maar ik kwam toch niet verder dan een milde academische betrokkenheid bij Mrs. Dalloway, haar vrienden, vage kennissen en de depressieve man die zelfmoord pleegt.

In het geval van The Hours was dat anders; ik vond het een prachtig boek, dat inderdaad zwaar op Mrs. Dalloway leunt, maar op een fascinerende wijze de inhoud van de roman en het leven van de schrijfster weet te vervlechten met twee andere verhalen. Afwisselend kijken we mee met de vrouw die Mrs. Dalloway schrijft (Virginia Woolf dus), een vrouw die Mrs. Dalloway leest (een depressieve huisvrouw in de jaren '50), en een vrouw die in sommige opzichten Mrs. Dalloway is (een vrouw in New York in de jaren '90). Bij romans die zo intertextueel zijn als deze ben ik doorgaans geneigd om te denken 'schrijf dan je eigen boek', maar dat heeft Michael Cunningham ook wel eens gedaan; ik heb van hem Specimen Days gelezen, en dat vond ik veel minder mooi. Ik vind een cover zelden beter dan het origineel, maar doordat ik The Hours heb gelezen waardeer ik Mrs. Dalloway ook meer, en dat is toch best een prestatie.

De film vond ik zelfs nog beter dan het boek. Ik houd erg van films die de mogelijkheden die film biedt optimaal uitbuiten, en dat gebeurt in The Hours zeker. Door snel en constant heen en weer te zappen tussen de drie vrouwen en hun verhalen, zie je als kijker veel parallellen, zodat je de samenhang goed in beeld krijgt. Tot mijn gêne moet ik wel bekennen dat ik de film nodig had om door te krijgen dat de stervende vriend van de mevrouw in New York het zoontje van de desperate housewife was; ik vind het eigenlijk een beetje jammer, want toen het drie losse, maar op essentiële details samenhangende verhalen waren, kon ik mijn eigen verbanden nog leggen. Nu wordt mij een soort boodschap opgedrongen, denk ik, maar ik kan geen andere boodschap uit de film destilleren dan dat je, als je je zoontje een middag alleen laat om in een hotelkamer een boek te lezen (en geen zelfmoord te plegen), er de aanleiding voor zal zijn dat hij jaren later, als AIDS-patiënt, in een ochtendjas in dezelfde stof als de kussensloop in zijn kinderkamer uit het raam springt - niet direct praktisch toepasbaar in het dagelijks leven, maar ik zal er rekening mee houden. In elk geval ben ik blij dat ik nu eindelijk heb verdiend dat ik van mezelf de film mocht kijken, en de weg daarheen was achteraf ook niet zo'n hele zware.