Poëzie voor beginners

Hoewel de pepernoten al sinds september in de supermarkt liggen, beginnen de mensen nu pas, met de aankomst van de Goedheiligman in Nederland, aan Sinterklaaskriebels te lijden. Als je zelf geen kinderen hebt, hoef je gelukkig niet zoveel te doen met deze nationale epidemie, behalve dan wegzappen als er een reclame met een Zwarte Piet op televisie is en de flyer voor de superexclusieve koopavond voor alle vaste klanten bij de Bijenkorf weggooien. Omdat ik zelf in een Britse viermansenclave ben opgegroeid heb ik sowieso niet zoveel met Sinterklaas; ik ben een ontzettende Kerstsnol, maar bij ons was de Sint in de eerste plaats een handige manier om in de decembermaand aan nog meer cadeautjes te komen en in de tweede plaats een heel raar cultureel fenomeen, dat we liever van een afstand beschouwden dan dat we er deel aan namen (David Sedaris heeft een prachtig stuk over Sinterklaas en zijn Pieten geschreven, 'Six to Eight Black Men', dat de verwondering die wij voelden veel beter onder woorden brengt dan ik ooit zou kunnen).

Voor mij is het hoogtepunt van iedere 5 december het Sinterklaasgedicht. Een goed Sinterklaasgedicht is grappig, maar liefst ook een beetje pijnlijk voor de betrokkene, en ik vind het prachtig als de grenzen van het rijmschema licht opgerekt worden. In dat opzicht heb ik intens genoten van het gedicht dat gisteren ineens op alle muren van mijn sportschool was geplakt: een uitnodiging, op rijm, om aan de Sinterklaasviering deel te nemen. Het begon tamelijk neutraal:

Eindelijk is de tijd weer daar,

de sint is in het land net zoals ieder jaar.

De oude man heeft alleen zoveel te doen,

dat er veel pieten langs zullen komen voor jullie schoen.

De eerste twee regels zijn prima natuurlijk, als zo'n gedicht niet begint met waar Sint nu weer aan zat te denken vind ik het al prachtig, maar over regel 3 en 4 heb ik nog wel een vraag: als de 'jullie' die in dit gedicht worden aangesproken met zijn allen maar 1 schoen hebben kan de Sint daar toch wel een momentje in zijn kennelijk overvolle agenda voor vrijmaken in plaats van daar veel Pieten heen te sturen? Bovendien weet ik niet of de boodschap 'Sint heeft het veel te druk voor jullie en stuurt een paar ondergeschikten' nou wel iets is wat kinderen graag willen horen. Hierna volgt er een strofe met praktische zaken: de tijd en plaats van het feest, wat de kinderen gaan doen en een precieze omschrijving van de doelgroep ('Is uw kind tussen de 2,5 en 7 jaar, lid of geen lid?'). En nu de practicalia als onderwerp zijn aangeboord gaat de sportschooldichter helemaal los:

In verband met een spannende verassing en een presentje vd Sint,

vragen wij een kleine bijdrage van €2,50 per kind (€5 voor niet leden)

Los van het feit dat een verassing, hoe spannend ook, niet iets is dat iemand van de Sint zou hopen te ontvangen, is de tweede regel natuurlijk echt schitterend: het rijmt wel, en toch weer niet, dankzij de afterthought tussen haakjes. Het poeem gaat gestaag verder, zowaar met een voetnoot:

Ze mogen verkleed, als Sint of Piet,

Vul de strookjes* bij de receptie in, vergeet het niet!

Het lijkt me dat de informatie in de tweede regel op zich compleet is. Maar voor de duidelijkheid is er nog een voetnoot: 'De strookjes zijn verkrijgbaar bij de receptie' - gelukkig maar, want dat had ik niet kunnen afleiden uit 'de strookjes bij de receptie'. Maar het allermooiste van het hele gedicht is het slot:

Heb je nog vraagjes stel ze snel,

Je kunt ons bellen op 071-5320350 of mailen naar dance@vlietlijn.nl.

Ja, het rijmt. Nee, het past niet in het rijmschema. Sterker nog, het komt helemaal niet in de buurt van welk rijmschema dan ook. Als Lucebert een Sinterklaasgedicht had moeten schrijven, had hij denk ik deze twee regels afgekeurd omdat ze hem aan alle kanten te ver gingen. Maar ik vind het prachtig en ik stel me zo voor dat er iemand heel erg tevreden naar huis is gegaan na de voltooiing van dit gedicht. En terecht: de geniale combinatie van woordkunstenaarschap en praktische informatieverstrekking roepen bij mij een diep respect op. Dat belooft veel voor de feestdagen!